TẾT NGUYÊN TIÊU Ở HỘI AN

Hằng năm, sau ngày khai hạ mồng 7 tháng giêng, người dân Hội An nô nức chuẩn bị đón tết Nguyên Tiêu. Đây vừa là dịp lễ hội, vừa là ngày cúng tế cầu an, tế tự của nhiều di tích tín ngưỡng và một số hội quán của người Hoa.
Nguyên Tiêu (Nguyên là đầu tiên, tiêu là đêm - Nguyên tiêu là đêm rằm đầu tiên của một năm) còn gọi là Tết Thượng Nguyên. Theo quan niệm dân gian, Tết Thượng nguyên là ngày Thiên quan Tứ phước, ngày các quan trời ban bố phước lành cho khắp cả nhân gian. Do vậy phải tổ chức cúng tế cầu phước, đồng thời mở hội vui chơi để chuẩn bị bước vào công việc của năm mới với ước vọng vạn sự như ý.
Ở Hội An, vào dịp Nguyên Tiêu các đình làng, chùa chiền và Hội quán đều tổ chức cúng tế long trọng, giăng đèn kết hoa rực rỡ, không khí chuẩn bị nhộn nhịp vui tươi chẳng khác gì những ngày giáp Tết. Đặc biệt những bang Quảng Triệu, Triều Châu không chỉ tổ chức cúng cầu mong an bình thịnh vượng mà đồng thời là ngày tế tự Tiền hiền và làm ngày gặp mặt thường niên của con cháu xa gần trong bang. Ở mỗi hội quán đều trang trí cờ hoa rực rỡ, đèn lồng nhiều màu sắc, bên trong các khám thờ cũng được trang hoàng lộng lẫy, trang nghiêm. Sau phần tế lễ là thời gian hội hè rất sôi nổi vui tươi với nhiều hoạt động như: Múa lân, ca hát, xổ số, xin lộc làm ăn và cầu mong cho gia đình hạnh phúc, bình an vô sự. Ngoài ra, ở Quan Công miếu và các hội quán khác cũng nghi ngút khói hương, khách thập phương ra ngoài tấp nập cầu an xin lộc đầu năm. Tết Nguyên Tiêu cũng là ngày cúng tế lớn của đạo Phật. Hằng năm, đến dịp Thượng nguyên, ở các chùa đều tổ chức lập đàng cầu Phật tụng kinh, các sư thầy chủ trì tụng niệm với sự tham gia của đông đảo thiện nam tín nữ để cúng nhương sao giải hạn, trừ tai ách, cầu mong đức Phật phù hộ độ trì, gia đình được bình yên. 
Ở các đình làng, miễu xóm, dân chúng cũng tổ chức tạ thổ kỳ yên đầu năm, cúng tế thần nông tiên thánh, Thành hoàng làng, cầu mong mưa thuận gió hòa mùa màng bội thu, quốc thái dân an.
Tết Nguyên tiêu ở Hội An là sự kế thừa sáng tạo của bao lớp cộng đồng cư dân Hội An từ trong lịch sử qua nhiều thế hệ, là sản phẩm của quá trình giao lưu, tiếp biến các nền văn hóa, đặc biệt là sự dung hòa giữa hai nền văn hóa Việt - Hoa được sáng tạo qua các thời kỳ và lưu truyền, gìn giữ cho đến ngày nay. Đây là sản phẩm của quá trình giao lưu các nền văn hóa qua các thời kỳ trong một thương cảng quốc tế, góp phần minh chứng cho giá trị nổi bật toàn cầu của Đô thị cổ Hội An - Di sản văn hóa thế giới; đồng thời là sự kế thừa sáng tạo các giá trị văn hóa của cộng đồng.
Với những giá trị văn hóa nổi bật tiêu biểu và những đặc trưng riêng có, vào ngày 02/02/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 147/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó ghi danh Tết Nguyên tiêu ở Hội An, tỉnh Quảng Nam vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình Lễ hội truyền thống, tập quán xã hội và tín ngưỡng. Đây là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thứ năm của thành phố Hội An được vinh danh.